Realisatie van het Verwijzingsportaal Bankgegevens

Het Verwijzingsportaal Bankgegevens zorgt voor vermindering  papierwinkel en draagt bij aan efficiënter proces.

Stel je bent een opsporingsambtenaar die witwassen moet tegengaan of financiële fraude moet onderzoeken. Je mag dan in het belang van het onderzoek persoonsgegevens opvragen, bijvoorbeeld bij een bank. Het gaat dan om zogenaamde identificerende gegevens als naam, adres, woonplaats, en nummers van spaarrekeningen en hypotheken. Tot voor kort konden dit soort aanvragen niet geautomatiseerd worden ingediend. Banken moesten deze gegevens handmatig uit hun systemen halen, soms voor duizenden bevragingen per jaar. Een arbeidsintensief proces met een enorme papierwinkel als gevolg. Partijen gaven aan dat dit een ongewenste situatie was.

Efficiënt en eenvoudig gegevens opvragen

Sinds eind 2019 is daar verandering in gekomen. Via het Verwijzingsportaal Bankgegevens (VB) kunnen de politie, de bijzondere opsporingsdiensten, het Openbaar Ministerie, de Financial Intelligence Unit Nederland en de Belastingdienst geautomatiseerd (identificerende) persoonsgegevens opvragen over klanten van een bank en de producten die ze afnemen. Mits daar een wettelijke grondslag voor is. Het betreft een eerste versie van het Verwijzingsportaal Bankgegevens.

Een verzoek tot levering van deze gegevens kan in dat geval real-time worden afgehandeld. Banken maken gebruik van het Verwijzingsportaal Bankgegevens, een digitale voorziening (koppelvlak) voor geautomatiseerde uitwisseling van identificerende gegevens. De opsporingsinstanties dienen er verzoeken in die vervolgens door de banken worden afgehandeld. Dit draagt bij aan een efficiënter proces en maakt het eenvoudiger om fraude te bestrijden of nader onderzoek te doen naar ongebruikelijke transacties.

Publiek-private samenwerking

De (door)ontwikkeling van het Verwijzingsportaal Bankgegevens is complex, niet in de laatste plaats omdat er veel verschillende stakeholders bij betrokken zijn binnen een publiek-private samenwerking.

ICTU heeft, in opdracht van de ministeries van Justitie en Veiligheid (JenV) en Financiën, als onafhankelijke partij de eisen en wensen van de verschillende betrokkenen bij elkaar gebracht en geanalyseerd. Op basis daarvan heeft ICTU een startarchitectuur gerealiseerd, gevolgd door een functioneel ontwerp en een impactanalyse (afgerond in 2017). Het project Verwijzingsportaal Bankgegevens  is vervolgens in samenwerking met de Justitiële Informatiedienst (de beheerder van het Verwijzingsportaal) het portaal gaan bouwen.

In 2019 werd het project voorgedragen voor een Computable Award voor ICT-project van het jaar bij de overheid. De vakjury noemde het project: “Een uiterst complex project dat echt van toegevoegde waarde voor onze maatschappij is.”

Meegroeien met maatschappelijke ontwikkelingen

Het Verwijzingsportaal Bankgegevens is bereikbaar via een voor dit doel ontwikkelde website of kan geautomatiseerd benaderd worden via de eigen systemen van de betrokken overheidsorganisaties. Volgens het Wetsvoorstel verwijzingsportaal bankgegevens, moeten banken en andere financiële instellingen die rekeningen met een Nederlands IBAN-nummer aanbieden, uiterlijk 10 september 2020 aangesloten zijn op het VB. Er is nog geen verplichting om de niet-identificerende gegevens geautomatiseerd aan te leveren, zoals bij- en afschrijvingen, gespreksverslagen en hypotheekdossiers. Mogelijk dat dit vanuit de EU op een bepaald moment ook verplicht gaat worden.

Om daarop te anticiperen, heeft JenV aan ICTU gevraagd hiervoor een doelarchitectuur te maken. Op basis van een haalbaarheidsstudie en een programma van eisen heeft ICTU de doelarchitectuur voor het Verwijzingsportaal Bankgegevens mei 2020 opgeleverd, rekening houdend met toekomstige maatschappelijke uitdagingen en technologische ontwikkelingen.

Van belang is immers dat het Verwijzingsportaal Bankgegevens meegroeit met de tijd. ICTU werkt nu aan een plateauplanning en betrekt belanghebbenden hierin.

Architectuur en ICTU

Voor meer informatie over dit project of strategisch architectuuradvies kunt u contact opnemen met robert.vanwessel@ictu.nl.

Algemene informatie over de aanpak op het gebied van Architectuur van ICTU vindt u elders op de website.